Kitap «Beş Şehir» Ahmet Hamdi Tanpınar

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kült eseri Beş Şehir, hem geçmişe duyulan hüzünle hem de geleceğe beslenen iştiyakla örülü benzersiz bir şehir‐monografisi. Yazarın çocukluk ve gençlik yıllarına “tesadüfleri”yle eşlik eden Ankara, Erzurum, Konya, Bursa ve İstanbul, bu sayfalarda sıradan mekânlar olmaktan çıkar; medeniyetimizin manevi çehresine dönüşür.

Tanpınar, her bir şehri tarihî katmanları, musikisi, mimarisi ve gündelik yaşam dokusuyla birlikte ele alır:

• Ankara’da Cumhuriyet’in taze soluğu ile bozkırın dalgalanan yalnızlığı iç içe geçer.

• Erzurum, sınır serhatlarının vakur bekçisi olarak karlar altındaki direnci fısıldar.

• Konya, Mevlânâ’nın semasında dönen zamanı ve çöl rüzgârıyla yoğrulan ruhu anlatır.

• Bursa, yeşil yamaçlarında Osmanlı’nın ilk rüyasını saklarken, hüznüyle okuru sükûnete çağırır.

• İstanbul ise külliyetli bir medeniyetin hafızası, kayıp zamanların izini süren büyülü bir labirenttir.

Bu beş portre, “kaybolan şeylerin ardından duyulan üzüntüyü” ve “yenilenmeye dair heyecanı” tek bir sevgi potasında eritir; okuru hem nostaljiyle hem de dirimle sarmalar.

• İlk kez 1946’da yayımlanan eser, Tanpınar’ın gazetelerde tefrika ettiği denemelerin derlenmesiyle oluşmuştur.

• Klasik deneme üslubunu şiirsel dil, tarihsel analiz ve kişisel hafızayla harmanlar; bu yönüyle Türk edebiyatında benzersiz bir mücevher sayılır.

• Şehir sosyolojisi, kültür tarihi ve toplumsal psikoloji meraklıları için kaynak niteliğindedir.

• Yazarın “zaman” temalı geniş düşünce evrenine kapı aralar; Huzur ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü gibi romanlarını daha derinden kavramaya yardım eder.

Beş farklı şehrin içten, melankolik ve umut dolu ezgilerine ortak olmak; kaybettiğimizi sandığımız kültürel mirasın izini sürmek istiyorsanız, Beş Şehir tam da kütüphanenize katmanız gereken eser. Ve şehrin hikâyesinin nasıl devam ettiğini öğrenmek istiyorsanız, kitabı indirip okumanızı gönülden öneririz.